कार्यमूलक अनुसन्धान :नमुना एकचालिस

• Action Research
• 4 Years, 5 Months ago
• 6856

कार्यमूलक अनुसन्धान :नमुना एकचालिस

प्रस्तुतकर्ताः   सुभद्रा अधिकारी

 विद्यालय :श्री पूर्णसञ्जीवनी लङ्खनामाई मा.वि., धुलिखेल, काभ्रे

अवधी :२०७७।०१।०१ देखि २०७७।१।२५ सम्म

 

शीर्षक :खाजाको समयपछि कक्षा ९ का विद्यार्थी घर भाग्ने समस्या समाधान गर्ने 

 

 

 

पृष्ठभूमिः

हरेक पेशाका पेशाकर्मीले प्रतिविम्बात्मक अभ्यासबाट आफैँ समाधान गर्दै आफ्नो कार्यशैलीमा परिवर्तन गर्ने अनुसन्धान नै कार्यमूलक अनुसन्धान हो । कार्यमूलक अनुसन्धान योजना, कार्यान्वयन, अवलोकन र प्रतिविम्बनको प्रक्रिया हो जसबाट पेशाकर्मीले आफ्नै कार्यशैलीमा सुधार गरी गुणस्तरीय र प्रभावकारी बनाउन सक्छ । त्यसैगरी मैले आफ्नो शिक्षण कार्यमा आइपरेका समस्याहरु समाधान गर्दै आउँदा आज फेरि कक्षा ९ का विद्यार्थीहरु खाजाको समय पछि घर भाग्ने समस्या जटिल बनेको छ ।  त्यसैले यही विषयमा म यो कार्यमूलक अनुसन्धान गर्न गइरहेको छु ।

 

समस्या कथन :

                  कक्षा ९ का विद्यार्थीहरुलाई खाजाको समय पछि कक्षामा बस्ने वातावरण  बनाउन सकिनँ ।

 

समस्याको पुष्ट्याईँ  :

                  म खाजाको समयपछिको घण्टीमा कक्षा ९ मा नेपाली विषय पढाउन जाँदा कक्षाका करिव ५ देखि ७ जना विद्यार्थीहरु कक्षा छोडेर घर भागेका पाएँ । यो क्रम प्रत्येक दिन बढ्न थाल्यो । यसमा एक्लै गरेको प्रयास सफल भएन । त्यसैले यो समस्या समाधानका लागि एउटा सानो अनुसन्धान जरुरी भएको छ ।

 

अनुसन्धानको उद्देश्यः 

यो अनुसन्धानको उद्देश्य निम्नानुसार रहेका छन् :

१. समस्याको कारणहरु खोज्ने,

 

२. कक्षामा नियमितरुपमा बस्ने वातावरण बनाउने  ।

 

३. विद्यार्थी उपस्थिति बढाउने ।

 

समस्याको सम्भावित कारणहरु :

१. बाहिरी साथीहरुसँग खेल्न ।

 

२. कक्षामा शिक्षक नियमित नहुनु ।

 

३. अभिभावकले घरायसी कामकाजका लागि घरमा बोलाउनु ।

 

४. कक्षामा पढ्ने वातावरण नहुनु ।

 

५. बिहान खाना नखाई आउनु ।

 

समाधानका  उपायहरुः 

१. विद्यालयभित्र नै खेलकुदका सामग्रीहरु उपलब्ध गराएर खेल्ने वातावरण बनाउने,

 

२. कक्षामा शिक्षकको उपस्थिति नियमित गराउने,

 

३. अभिभाकसँग नियमित  भेटघाट र परामर्श गर्ने,

 

४. खाना खाएरमात्र विद्यालय आउने वातावरण बनाउन पहल गर्ने,

 

विकल्पहरुको प्राथमिकीकरण :

१. अभिभावकसँग नियमित भेटघाट र परामर्श गर्ने,

 

२. खाना खाएरमात्र विद्यालय आउने वातावरण बनाउन पहल गर्ने,

 

३. विद्यालयभित्र नै खेलखुदका सामग्रीहरु उपलब्ध गराएर खेल्ने वातावरण बनाउने,

 

४. कक्षामा शिक्षकको उपस्थिति नियमित गराउने ।

 

कार्यमूलक चरणहरु :

८.१ प्रथम चक्र : यस चक्रमा विकल्प नं १ र २ लाई आधार बनाएर कार्यमूलक अनुसन्धानका चरणहरु पूरा गरिन्छ ।

क्र.सं	के गर्ने ?	किन गर्ने ?	कसरी  गर्ने ?	कहिले गर्ने ?
1	प्र.अ. . अभिभावक र शिक्षक बसेर छलफल गरेर समाधान खोज्ने	विद्यार्थी उपस्थिति बढाउनुका साथै कक्षा छोडेर भाग्ने क्रम रोक्न	अभिभाक र विद्यार्थीसँग छलफल गरेरनियमित भेटघाट गरेर	जेष्ठ १० देखि १५
2	सम्बन्धित विद्यार्थीको घरमा पुग्ने	विद्यार्थीलाई समयमा खाना खाएर विद्यालय  आउने वातावरण सिर्जना गर्न	विद्यार्थीले खाना नखाइकन विद्यालय आउनुको कारण पत्ता लगाई त्यसको समाधानका लागि पहल गर्ने ।	जेष्ठ १० देखि १५
3	अभिभावकसँग को भेटघाट र छलफललाई निरन्तरता दिने	विद्यार्थीलाई विद्यालयमा नियमित उपस्थित गराएर पूरादिन कक्षामा बस्ने वातावरण सिर्जना गर्न	अभिभाबक सँग परामर्श गर्दै उनीहरुको सहभागिता बृद्धि गर्न र समयमा खानाखाने वातावरण बनाइदिन आग्रह गर्ने ।	जेष्ठ १० देखि १५
4	अबलोकन	प्रभाव हेर्न ।	विद्यार्थी उपस्थिति र कक्षा सहभागितामा बृद्धि भए नभएको हेर्ने ।	जेष्ठ १० देखि २५ सम्म

 

८.२.  कार्यान्वयन :

         माथि उल्लेखित कार्ययोजना अनुसारको क्रियाकलाप सञ्चालन गरेँ ।

८.२.१    कक्षामा खाजाको समयपछि घर भाग्ने विद्यार्थीका   अभिभावकसँग भेटघाट गरेर उनीहरु कक्षामा नवस्नुको कारण पत्ता लगाएँ ।

 

८.२.२  समस्याको कारण पत्ता लगाएपछि अभिभावकसँग  व्यक्तिगत रुपमा छलफल गरेर समाधानको उपाय खोजी गरेँ ।  प्रधानाध्यापकसँग पनि आवस्यक सहयोग मागेँ ।

 

८.३.३  कक्षा छोड्दा हुने असरहरु बताई समयमा खाना खुवाएर र खाजाको आवश्यक व्यवस्था गरी विद्यालयमा पठाइदिन अभिभावकलाई अनुरोध गरेँ ।

 

८.३  अवलोकन :

 योजना अनुसार कार्यक्रम बनाई कार्यान्यन गर्दा विद्यार्थी उपस्थिति बढेको पाएँ । अभिभवकसँग नियमित भेटघाट र परामर्श  गरेपछि विद्यार्थी भाग्नेक्रम केही रोकिएको छ । कक्षा छाडेर भाग्ने ७—८ जनामध्ये अब २—३ जनामात्र भाग्ने गरेका पाएँ ।

 

८.४ प्रतिविम्बन :

विकल्प नं  १ र २ लाई उपयोग गर्दै योजना बनाएर कार्यान्वयन गर्दा विद्यार्थी उपस्थिति बढ्नुका साथै कक्षा छाडेर भाग्ने सङ्ख्या घटेको छ । तर पनि २—३ जना विद्यार्थी भने अझै भाग्ने गरेका पाएँ । त्यसैले उनीहरुलाई रोक्न पुनः अर्को योजना बनाएर अघि बढ्नु पर्ने देखिन्छ ।

 

तपाई पनि जुनसुकै तह र विषयको Action रिसर्च Share गर्न चाहनुहुन्छ भने siknethalo@gmail.com मा email गर्न सक्नुहुन्छ ।